Mowa ciała. Jak rozpoznać, że ktoś kłamie?

Zapewne niemało razy zdarzyło ci się porozumieć bez słów. Idąc ulicą, na zakupach czy na uczelni wymieniasz się spojrzeniami z piękną dziewczyną i od razu wiesz, że coś jest na rzeczy?  Nie bez powodu to oczy są zwierciadłem duszy. Nie zawsze jednak jest tak idealnie. Mowa ciała może też być zdradliwa i dziać na twoją niekorzyść.

Ponad pół wieku temu niemiecki specjalista od komunikacji interpersonalnej Mehrabian dowiódł, że ludzkie porozumiewanie się aż w 55% opiera się na komunikatach niewerbalnych, 38% to informacje, które dostarcza nam ton głosu, a jedynie 7% przekazu płynie z treści wypowiedzi. Okazuje się więc, że to, co mówimy nie jest aż tak ważne jak sposób wyrażenia. Mowa ciała, bo to ona tak naprawdę mówi najwięcej, jest w stanie rozwiać wszelkie wątpliwości i dzięki niej jesteśmy w stanie rozszyfrować nawet doskonale zredagowane kłamstwo. Gdy kłamiemy, nasze ciało stara się bronić przed fałszem i wysyła różne, nieświadome komunikaty. Jak rozpoznać, że ktoś kłamie nam w oczy? Zobacz, że jest to naprawdę proste.

Oczy
Tak jak zdradzają nasze zainteresowanie płcią przeciwną, tak też mogą zdemaskować nasze prawdziwe intencje. Jeśli będziesz prawił komplementy, wychwalał urodę czy ubranie koleżanki, a przy tym będziesz błądził wzrokiem, patrząc wszędzie, tylko nie w jej oczy, dziewczyna od razu zrozumie, że nie jesteś szczery. Kłamiąc unikamy kontaktu wzrokowego. Panuje nawet przekonanie, że mówiąc prawdę, spoglądamy w prawo i w górę, zaś kłamca ucieka wzrokiem zazwyczaj w lewo (jest to uwarunkowane przystosowaniem półkul mózgowych – prawa odpowiedzialna jest za pamięć, lewa za wyobraźnię). Nie bez powodu powtarza się nawet słowa piosenki „czy te oczy mogą kłamać?”. Jak widać, nie mogą.

Głos
Miejmy nadzieję, że na kłamstwie nie opiera się 100% naszej komunikacji. Załóżmy, że sytuacja, w której musimy mówić nieprawdę jest dla nas czymś niecodziennym, a temu zazwyczaj towarzyszy stres. Ponadto boimy się, że prawda wyjdzie na jaw i rozmówca pozna nasze prawdziwe intencje. Towarzyszy temu zmiana tempa głosu – mówimy zdecydowanie szybciej (być może chcemy mieć to już za sobą), zdania są chaotycznie zbudowane, plątają nam się słowa. Często się jąkamy, robimy dłuższe niż zazwyczaj pauzy między zdaniami. W takich sytuacjach także nieświadomie obniżamy ton głosu. Jednak to także zależy od fizjologicznych przystosowań, bo niektórzy, wskutek stresu, zaczynają mówić coraz wyżej, tak, że ich głos staje się niemal piskliwy.

Postawa ciała
Tę niepewność pomoże nam rozwiać postawa ciała. W przeciwieństwie od tonu głosu, postawa kłamcy jest zazwyczaj taka sama u wszystkich. Nasz mózg steruje ciałem, tak jakby chciał dać sygnał, że coś jest nie tak, z tym, co mówimy. Przede wszystkim mocno się pocimy i to w różnych częściach ciała (jest to tez reakcja na stres). Gestykulujemy bardziej energicznie. Znaczące jest tutaj położenie rąk. Pokazywanie otwartych dłoni to symbol szczerości. Często nawet mówimy, że coś „widać jak na dłoni”. Splatanie, wykręcanie lub chowanie ich do kieszeni jest jednoznaczną oznaką tego, ze chcemy coś ukryć.

Efekt Pinokia
Podczas kłamania dłonie „współpracują” także z nosem. Gdy kłamiemy, mimowolnie pocieramy dłonią o koniuszek nosa. Jest to subtelniejsza pozostałość po okresie dzieciństwa, gdy całą dłonią zakrywaliśmy usta, tak jakbyśmy chcieli powstrzymać się od mówienia nieprawdy. Ciekawe okazały się wyniki badań, które rzucają nowe światło na znaną bajkę o Pionokiu. Kiedy kłamiemy, nasz nos minimalnie rośnie. Naprawdę! Towarzyszący kłamstwu stres podnosi ciśnienie krwi, co rozszerza ściany nosa i powoduje mrowienie w miejscach zakończeń nerwowych. Ponadto wydzielają się związki chemiczne, które powodujące obrzęk tkanki wewnątrz nosa. Choć zmiany  są niewidoczne gołym okiem, to jednak naukowcy udowodnili, że sławna bajka może mieć realne podłoże.

Nasze ciało jest silniejsze od mózgu i za wszelką cenę, che sprzeciwić się wypowiadanej nieprawdzie. Nie jesteśmy w stanie powstrzymać tych reakcji. Jednak nie możemy też zapominać, że wszystkie te symptomy nie muszą być spowodowane mijaniem się z prawdą. Za każdym razem musimy ocenić kontekst sytuacji i starać się poznać naszego „potencjalnego kłamcę”. Być może to, że podczas rozmowy nie jest on w stanie patrzyć nam prosto w oczy, spowodowane jest jego nieśmiałością, a to, co mówi jest szczerą prawdą.

Katarzyna Pruś

fot. pixabay.com;wikimedia.commons.org