Być straight edge
2009-12-10 10:59:19Nie piję, nie palę i nie zażywam narkotyków. To trzy podstawowe założenia straight edge. Coś, co na początku było alternatywą dla hedonizmu i nihilizmu, panującego na scenie punkrockowej, okazało się być czymś więcej niż przemijającą modą. Ruch sXe ma już 20 lat.
Straight edge (sXe) (pol. prosta krawędź/linia) to ruch kulturalno-społeczny powstały w Stanach Zjednoczonych na przełomie lat 70. i 80. Mimo, że wywodził się wprost ze sceny punkrockowej, był jednocześnie odpowiedzią na panującą na niej niezdrową atmosferę. Jego zwolennicy, nie wyrzekając się typowego dla punkowej subkultury buntu przeciwko społeczeństwu i prowokacyjnych zachowań, sprzeciwili się powszechnej wśród punków skłonności do nadużywania alkoholu i narkotyków.
The Teen Idles, pierwszy zespół straight edge, powstał w 1979 r. w Waszyngtonie. Rok później, jej byli muzycy tworzą grupę Minor Threat. To właśnie w jej piosenkach po raz pierwszy pojawia się określenie sXe. Jej wokalista Ian McKay, w swoich tekstach głosi potrzebę powstrzymywania się od picia alkoholu, palenia i przypadkowego seksu (Don't drink, don't smoke, don't fuck. At least I can fucking think - „Out of step"). Znakiem rozpoznawczym zwolenników nowego ruchu stają się, malowane na zewnętrznych stronach dłoni, litery X. Wywodzi się to bezpośrednio ze sposobu oznakowywania nieletnich podczas koncertów organizowanych w amerykańskich klubach. Narysowany na dłoni X był dla barmana wyznacznikiem, aby takiej osobie nie sprzedawać alkoholu. Ruch straight edge rozprzestrzenia się po całych Stanach Zjednoczonych. Wkrótce trafia do Europy, również do Polski.
Za pierwszą polską grupę sXe uznaje się poznańską formację Cymeon X, powstałą w 1991 r. W swoich tekstach, oprócz propagowania życia wolnego od używek, zespół zwrócił szczególną uwagę na kwestię ochrony praw zwierząt. To właśnie tę ideę wchłonęła na przestrzeni lat w ruch straight edge. Wiele osób identyfikujących się z nim jest wegetarianami lub weganami. Pierwsze polskie zespoły sXe, takie jak Cymeon X, Ustawa o Młodzieży czy Inkwizycja były alternatywą dla sceny punkrockowej, kojarzonej z hedonistycznym Jarocinem.
Nietypowe dla punk rocka treści miały wpływ na wyodrębnienie nowej odmiany tego gatunku. Agresywniejsza, bardzo emocjonalna i często zaangażowana politycznie muzyka, zaczęła być określana mianem hardcore punk lub po prostu hardcore. Choć ruch straight edge, od swojego powstania, był immanentnie związany z tym gatunkiem, dziś jego zwolenników znaleźć można także wśród fanów hip-hopu czy reggae.
Bycie straight edge to antyteza idei „sex, drugs & rock'n'roll". Przewodnią myślą ruchu jest: „życie w harmonii ze swym organizmem i otaczającym nas światem, kształtowanie swej osobowości i unikanie sytuacji , które niszczą ciało, jaki i ducha. Może z czasem uda nam się wykreować modę na trzeźwość" (Antena Krzyku, nr 7). Straight edge to poczucie własnej wartości, sXe to odwaga trzeźwego kroczenia przez życie, to chęć czucia naprawdę, bez żadnych środków wspomagających. sXe to poczucie przynależności do danej grupy, sXe to duma z tego, kim się jest i z tego, co się reprezentuje swoją osobą.
Juliusz Jakubowski
(juliusz.jakubowski@dlastudenta.pl)
Fot. wikipedia.org