Jazda po alkoholu - jak, kiedy i dlaczego warto uzyskać warunkowe umorzenie postępowania?

Art. 178a Kodeksu Karnego wskazuje, iż prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego jest przestępstwem, niezależnie od ewentualnych konsekwencji tego zachowania. Jego popełnienie wiąże się z uruchomieniem machiny odpowiedzialności karnej - na drodze kolejno postępowania przygotowawczego, a następnie sądowego. Najkorzystniejsza, z punktu widzenia sprawcy omawianego czynu, jest możliwość uzyskania orzeczenia o warunkowym umorzeniu postępowania. Co zrobić, aby je uzyskać? Jakie warunki trzeba spełnić? Jakie korzyści wynikają z orzeczenia o warunkowym umorzeniu postępowania? Odpowiedzi na te pytania znaleźć można poniżej.

Na czym polega warunkowe umorzenie postępowania? 

Warunkowe umorzenie postępowania jest orzeczeniem stanowiącym tzw. instytucję probacyjną - a więc taką, której celem jest poddanie sprawcy próbie. Warunkowo umarzając postępowanie, sąd nie skazuje sprawcy za czyn, którego się dopuścił, zakładając, że miał on charakter jedynie incydentalny, a jego waga nie jest wystarczająca doniosła, aby wymierzyć nawet najłagodniejszą ze wskazanych przez Kodeks Karny kar. W zamian wskazuje okres próby, wynoszący od roku do 3 lat od uprawomocnienia się orzeczenia, podczas którego postawa sprawcy będzie podlegała kontroli w zakresie prezentowanych postaw.

Rozważając orzeczenie warunkowego umorzenia postępowania, sąd bierze pod uwagę szereg okoliczności, takich jak dotychczasowa postawa sprawcy, rodzaj i charakter naruszonego przez niego dobra, wymiar wyrządzonej szkody, powiązanie jej z niedopełnieniem przez sprawcę jego obowiązków, okoliczności popełnienia przestępstwa, motywacja sprawcy, rodzaj reprezentowanego przez niego zamiaru (bezpośredni, ewentualny), naruszone przez niego reguły ostrożności, czy stopień ich naruszenia. 

W okresie próby na sprawcy spoczywają pewne obowiązki. Kodeks karny w art. 67 wskazuje, iż stanowią je zawsze obowiązek naprawienia szkody w całości albo w części, a w miarę możliwości również obowiązek zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Alternatywą jest orzeczenie nawiązki. Sąd może również m.in. orzec o oddaniu sprawcy pod dozór kuratora lub osoby godnej zaufania, stowarzyszenia, instytucji albo organizacji społecznej, do której działalności należy troska o wychowanie, zapobieganie demoralizacji lub pomoc skazanym, a także orzec w przedmiocie zobowiązania go do świadczenia pieniężnego, czy zakazu prowadzenia samochodu.

Niedopełnienie powyższych obowiązków, jak również popełnienie przez sprawcę przestępstwa umyślnego i uzyskanie w związku z nim wyroku skazującego w okresie próby bądź do 6 miesięcy po jego zakończeniu, skutkuje wznowieniem postępowania. Pomyślny przebieg okresu próby oznacza z kolei ostateczne umorzenie postępowania wraz z wszelkimi jego konsekwencjami.

Kiedy można ubiegać się o warunkowe umorzenie postępowania?

Zgodnie z art. 66 Kodeksu Karnego o warunkowe umorzenie postępowania ubiegać się może sprawca spełniający łącznie następujące przesłanki: 

• wina i społeczna szkodliwość popełnionego przez niego czynu nie są znaczne, 
• okoliczności popełnienia czynu nie budzą wątpliwości, 
• sprawca nie był uprzednio karany za przestępstwo umyślne,
• właściwości sprawcy, jego warunki osobiste i dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że będzie w przyszłości przestrzegał porządku prawnego, 
• popełniony czyn jest zagrożony karą do 5 lat pozbawienia wolności.

Wniosek o warunkowe umorzenie postępowania składać można zarówno na etapie postępowania przygotowawczego, jak i sądowego - również w II instancji (gdy ujawniły się nieznane wcześniej okoliczności, mogące mieć wpływ na treść orzeczenia). Powinien on być odpowiednio uzasadniony. 

Elementem, który nastręcza najwięcej trudności, jest z pewnością okoliczność nieznacznej winy i szkodliwości społecznej czynu, gdyż prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości z natury rzeczy jest zachowaniem nagannym i szkodliwym społecznie. W związku z tym nieodzowny jest umiejętny dobór argumentów. W szczególności podnosić można okoliczności niskiego stężenia alkoholu we krwi, incydentalnego charakteru czynu, jazdy bez pasażerów, jazdy w obszarze niezabudowanym, o niskim natężeniu ruchu, zgodnie z pozostałymi przepisami ruchu drogowego. Istotne jest również wykazanie prezentowania przez sprawcę chwalebnych postaw społecznych do czasu popełnienia czynu. W skutecznym motywowaniu swojego wniosku niezwykle przydatna jest pomoc adwokata, mającego doświadczenie w zakresie prowadzenia tego typu spraw.

Jakie korzyści wynikają z warunkowego umorzenia postępowania?

Warunkowe umorzenie postępowania jest o wiele korzystniejsze aniżeli wyrok skazujący, również ten wydany w wyniku dobrowolnego poddania się karze. Uzyskując go, zyskuje się: 

• brak karalności - warunkowe umorzenie postępowania wiąże się ze stwierdzeniem winy, przy jednoczesnym braku orzekania o karze. W jego wyniku nie jest się ujętym w Krajowym Rejestrze Karnym jako osoba karana za przestępstwo umyślne, co ma znaczenie zarówno na wypadek potencjalnych postępowań w przyszłości, jak i z punktu widzenia osoby funkcjonującej w społeczeństwie - również jako pracownik;
• brak zakazu prowadzenia pojazdów lub jego krótszy czas - w przypadku warunkowego umorzenia postępowania sąd nie ma obowiązku orzekania o zakazie prowadzenia pojazdu przez sprawcę, orzekając zaś o nim, może to zrobić jedynie w wymiarze do 2 lat;
• niższe świadczenia pieniężne - w przypadku warunkowego umorzenia postępowania wysokość nałożonych na sprawcę świadczeń pieniężnych nie może przekroczyć 5000 zł, podczas gdy w przypadku skazania kwota ta może być wyższa.

Artykuł Partnera

fot. unsplash.com