Nieznana strona szachów - poznajcie ciekawostki o tej grze

Co mają wspólnego szachy z boksem? Dlaczego królowa jest szalona, a Turek mechaniczny? Ile trwała najdłuższa partia szachów? 20 lipca, w rocznicę powstania Międzynarodowej Federacji Szachowej, obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Szachów. Z tej okazji prezentujemy kilka najciekawszych momentów w historii najpopularniejszej gry strategicznej na świecie.

Zobacz też: Rasistowskie szachy? Spór w Australii 

Wschodnie początki

Najwcześniejsze wzmianki o hinduskiej grze strategicznej czaturanga pochodzą z V w. p.n.e., która następnie stała się inspiracją dla arabskiej gry szatrandż. To właśnie ta gra została sprowadzona do Europy przez podbijających Hiszpanię Arabów. Co ciekawe, to od słowa al-szach, czyli po arabsku król, pochodzi polskie określenie szachy.

Szalona królowa

Najbardziej radykalna zmiana w porównaniu do szantradżu nastąpiła, gdy w okolicach 1450 r. wprowadzono szalonego hetmana. Początkowo hetman mógł poruszać się tylko o jedno pole po skosie. Licząc na to, że gra stanie się szybsza i ciekawsza, pozwolono, aby hetman mógł się poruszać po planszy tak szybko i tak daleko, jak to tylko możliwe. Francuzi nazwali nową odmianę "ésches de la dame enragée", co oznacza "gra rozwścieczonej damy" (hetman bywa potocznie nazywany królową lub damą).

Człowiek kontra maszyna

W 1770 r. węgierski wynalazca Wolfgang von Kempelen stworzył urządzenie, które miało rywalizować z człowiekiem w rozgrywce szachowej. Mechaniczny Turek, bo tak Kempelen nazwał swoją maszynę, zabawiał publiczność i pokonywał wielu znanych szachistów, w tym Napoleona Bonapartego oraz Benjamina Franklina. W rzeczywistości maszyna okazała się wielką mistyfikacją, kryjąc w swoim wnętrzu ukrytego szachistę, który poruszał figurami za pomocą magnesów. Mechaniczny Turek był jednak swego rodzaju prekursorem pierwszych prawdziwych maszyn szachowych - komputerów.

Ponad 200 lat minęło zanim maszyna faktycznie wygrała z człowiekiem. Firma IBM przez kilka lat tworzyła komputer, który byłby w stanie wygrać mecz z Garrim Kasparowem, ówczesnym szachowym mistrzem świata. Po kilku nieudanych próbach, w 1997 r. Kasparow w końcu przegrał pojedynek z komputerem Deep Blue.

Zobacz też: Koronawirus tematem gry planszowej 

Za pomocą poczty i na ringu

Szachy przeszły drastyczną ewolucję w stosunku do swoich czaturandzkich początków. Do ciekawszych rozwiązań należy możliwość korespondencyjnego grania w szachy. Tym sposobem została rozegrana najdłuższa partia w historii, która trwała 53 lata i zakończyła się śmiercią jednego z szachistów.

Czasami o boksie mówi się, że jest on jak rozgrywane dużo szybciej szachy. To porównanie mogło być inspiracją dla holenderskiego performera Iepe Rubingha, który wymyślił... szachowy boks. Ta dyscyplina sportowa, będąca początkowo uważana za sztukę, aktualnie jest uznawana za w pełni rozwinięty sport. W trakcie meczu zawodnicy naprzemiennie rozgrywają rundę bokserską i partię szachową. Gra cieszy się szczególną popularnością w Niemczech, Wielkiej Brytanii, Indiach i Rosji.

Jeśli jeszcze nie mieliście okazji, to Międzynarodowy Dzień Szachów jest idealnym momentem, aby rozpocząć swoją przygodę z tą grą. A kto wie, może czyta to teraz jakiś przyszły zawodowy szachista?

MN

fot. Positive Images z pixabay.com

Źródła: chess.com; wikipedia.com